De afgelopen weken deelden wij al twee artikelen over het belang van een goed testament en de (civiele en fiscale) impact van verschillende relatievormen. Nu sluiten we onze drieluik af met een onderwerp dat vaak over het hoofd wordt gezien: de juridische en fiscale gevolgen voor expats bij overlijden, huwelijk, geregistreerd partnerschap of samenwonen.
Verhuizen?
Of je nu naar Nederland verhuist of juist emigreert, het is belangrijk om jouw (fiscale) situatie goed in beeld te hebben. Zeker als je een relatie hebt. Wij adviseren je graag over het opstellen of beoordelen van je testament, samenlevingsovereenkomst of huwelijks-/partnerschapsvoorwaarden (hierna gezamenlijk ‘partnerschapsvoorwaarden’ genoemd). Zijn die er nog niet? Dan is het verstandig om ze alsnog op te stellen.
Overlijden: welke belasting speelt een rol?
Erfbelasting bij immigratie of emigratie
Woon je (weer) in Nederland? Dan kunnen je erfgenamen in Nederland erfbelasting verschuldigd zijn. Ben je juist geëmigreerd, dan blijft de Nederlandse erfbelasting soms tóch van toepassing—bijvoorbeeld als je binnen tien jaar na vertrek overlijdt én de Nederlandse nationaliteit hebt. Dit geldt ook voor schenkingen.
Erfbelastingtarieven (2025) in Nederland:
Naast deze tarieven gelden vrijstellingen, afhankelijk van de relatie tot de overledene.
Risico op dubbele erfbelasting
In sommige gevallen kan dubbele belasting ontstaan: zowel het land waar je woont als het land waar je bezit hebt kan belasting heffen. Dit is complex en vraagt om maatwerkadvies om onnodige belastingdruk te voorkomen.
Testament: geldig en fiscaal gunstig?
Of en hoeveel erfbelasting verschuldigd is, hangt sterk af van wat er in je testament staat en welk erfrecht van toepassing is. Ben je naar Nederland geëmigreerd? Dan geldt meestal het Nederlandse recht. Heb je geen testament? Dan kan de afwikkeling van je nalatenschap heel anders verlopen dan je had gedacht.
Heb je wel een testament opgesteld? Dan kan het voorkomen dat dit buitenlandse testament niet rechtsgeldig is in Nederland. Zo was er onlangs een spraakmakende zaak rondom het testament van Shahzada Dawood (multi-miljonair en slachtoffer van de Titan-onderzeeër ramp). Deze bleek niet rechtsgeldig in Groot-Brittannië, waardoor zijn vrouw niet als erfgenaam werd erkend. Hoewel dit een specifieke casus in Groot-Brittannië betreft, kan een soortgelijke situatie ook in Nederland voorkomen.
Daarnaast houdt een buitenlands testament vaak geen rekening met de Nederlandse fiscale regels, wat kan leiden tot onnodig hoge erfbelasting. Op basis van bovenstaande is het belangrijk om bij immigratie- of emigratie je positie te beoordelen in het kader van overlijden. Mogelijk kan een herziening of aanvullend Nederlands testament raadzaam zijn.
Relatievormen en de gevolgen voor expats
Belastinggevolgen samenwonen, huwelijk en geregistreerd partnerschap
Nederland kent drie relatievormen: huwelijk, geregistreerd partnerschap en samenwonen (met of zonder samenlevingsovereenkomst). Bij huwelijk of geregistreerd partnerschap ben je automatisch partner voor de erfbelasting. Voor samenwoners geldt dat alleen onder bepaalde voorwaarden. Voldoen jij en je partner niet aan die voorwaarden, dan mis je belangrijke fiscale voordelen zoals het lage erfbelastingtarief en de partnervrijstelling.
Let op bij buitenlandse documenten
Bij immigratie of emigratie is het belangrijk om je bestaande huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden te herzien. Mogelijke complicaties zijn:
- Je partnerschap wordt in Nederland niet erkend, met grote gevolgen.
- Verschillende nationaliteiten of een verhuizing vlak na het huwelijk kunnen maken dat een ander recht van toepassing wordt op jullie bezittingen.
- Het huwelijksvermogensregime kan automatisch wijzigen na een bepaald aantal jaren in het buitenland.
- Een in Nederland gesloten huwelijk of partnerschap wordt in het buitenland niet erkend.
- De gemaakte partnerschapsvoorwaarden zijn niet rechtsgeldig in Nederland.
Dergelijke situaties kunnen leiden tot onverwachte, soms kostbare, civiele of fiscale gevolgen.
Andere aandachtspunten
Regels voor alimentatie, voogdij en andere familie- of erfrechtkwesties verschillen per land. Ook bij deze onderwerpen is het verstandig om juridisch en fiscaal advies in te winnen bij een (voorgenomen) verhuizing.
Conclusie
Of je nu naar Nederland verhuist, emigreert of hier al woont — het is van groot belang om je juridische en fiscale positie goed te laten beoordelen. Dit geldt met name voor overlijden, bij het opstellen van een testament of het vastleggen van partnerschapsvoorwaarden. Zonder goede afspraken kun je voor onaangename verrassingen komen te staan, zowel sociaal als fiscaal.
Heb je vragen of wil je jouw situatie laten beoordelen? Neem dan contact op met Sharon van Vuren via sharon.vanvuren@vanloman.com. Wij denken graag met je mee!