Vorige week legden we jou uit waarom een goed testament onmisbaar is. In deel 2 van onze drieluik richten wij ons op de civiele én de fiscale gevolgen van de volgende verschillende relatievormen: samenwonen, huwelijk of geregistreerd partnerschap.
In Nederland zijn er verschillende vormen van partnerschappen: het huwelijk, geregistreerd partnerschap en samenwoners met of zonder een samenlevingsovereenkomst. Hoewel de relatievormen vergelijkbaar kunnen lijken hebben ze ieder belangrijke civiele en fiscale gevolgen. Dit artikel gaat in op de verschillen tussen deze relatievormen en het belang van het opstellen van goede overeenkomsten zodat zowel de civiele als fiscale gevolgen goed geregeld zijn.
Civiel: Huwelijk, geregistreerd partnerschap en samenwoners
Huwelijk en geregistreerd partnerschap
Wanneer je trouwt of een geregistreerd partnerschap aangaat, word je automatisch erkend als partners door de wet. Dit brengt wettelijke rechten, maar ook verplichtingen met zich mee, zowel tijdens de relatie als bij de beëindiging ervan. Het huwelijk en het geregistreerd partnerschap verschillen voornamelijk in de formaliteiten bij het aangaan en beëindigen van de relatie.
Samenwoners
Samenwoners worden juridisch niet als partner erkend. Dit betekent dat zij (in beginsel) geen rechten of verplichtingen hebben met betrekking tot elkaars vermogen of schulden. Bij het beëindigen van de relatie vindt er dus geen automatische verdeling van bezittingen plaats. Ook ben je niet automatisch erfgenaam bij het overlijden van je partner. Wil je dat je partner wél erfgenaam wordt? Dan dient dit expliciet in een testament te worden vastgelegd.
Samenwoners kunnen wel afspraken maken in een samenlevingsovereenkomst, waardoor ze onderling rechten en verplichtingen krijgen met betrekking tot bijvoorbeeld de kosten van de huishouding en de verdeling van bezittingen en schulden bij het beëindigen van de relatie.
Fiscaal: Huwelijk, geregistreerd partnerschap en samenwoners
Erf- en schenkbelasting
Partners in een huwelijk of geregistreerd partnerschap kwalificeren als partners voor de erf- en schenkbelasting, hetgeen voordelen biedt bij de verdeling van vermogen na overlijden of bij schenking. Samenwoners kunnen onder bepaalde voorwaarden ook als partner worden aangemerkt voor de erf- en schenkbelasting, maar de voorwaarden hiervoor verschillen van die voor het civiele recht.
Bij schenkingen tussen partners kan schenkbelasting verschuldigd zijn. Het is verstandig om je hier bewust van te zijn en voorafgaand aan de schenking advies in te winnen om fiscale voordelen optimaal te benutten en de risico’s te vermijden.
Inkomstenbelasting
Wat betreft de inkomstenbelasting worden partners in een huwelijk of geregistreerd partnerschap als fiscaal partners behandeld, waardoor ze bezittingen en schulden optimaal kunnen verdelen in hun aangifte inkomstenbelasting. Samenwoners kunnen ook fiscaal partners worden, maar ook hier gelden andere voorwaarden dan voor de erf- en schenkbelasting.
Verdeling van vermogen bij een scheiding
Bij een scheiding is de verdeling van vermogen van belang. Het is belangrijk om de belastinggevolgen van de verdeling van bezittingen, zoals alimentatie, de eigen woning en aftrekbare rente, inzichtelijk te maken voordat de scheiding wordt afgewikkeld. Soms kunnen er fiscale voordelen behaald worden, bijvoorbeeld door het doorschuiven van de fiscale claim van de gezamenlijke onderneming.
Verder is hetgeen dat is afgesproken in de partnerschapsvoorwaarden, bij overlijden, van invloed op de grootte van de nalatenschap en dus de verschuldigde erfbelasting.
Het belang van goede overeenkomsten
Het opstellen van een goede overeenkomst, of het nu een huwelijksvoorwaarden, een geregistreerd partnerschapsakte of een samenlevingsovereenkomst betreft, is essentieel voor het goed regelen van zowel civiele als fiscale zaken. Zonder duidelijke afspraken kunnen er onduidelijkheden ontstaan over de verdeling van bezittingen, schulden, en fiscale voordelen, zowel tijdens de relatie als bij beëindiging ervan.
Een goed opgestelde overeenkomst biedt bescherming van je vermogen en zorgt ervoor dat duidelijkheid bestaat over de rechten en verplichtingen. Als je situatie verandert, bijvoorbeeld wanneer je een onderneming verkrijgt, kan het noodzakelijk zijn om de overeenkomsten te herzien.
Conclusie
Of je nu trouwt, een geregistreerd partnerschap aangaat of gaat samenwonen, is het belangrijk om de civiele en fiscale gevolgen goed inzichtelijk te maken. Dit geldt ook voor eventuele wijzigingen in je situatie, zoals het moment van overlijden, scheiding of schenkingen tussen partners. Wat oorspronkelijk in een overeenkomst is vastgelegd, sluit mogelijk niet meer aan bij de huidige situatie.
Heb je vragen over het opstellen of aanpassen van een overeenkomst, of wil je dat wij meekijken naar de (fiscale) gevolgen van jouw situatie? Neem dan contact op met Sharon van Vuren via sharon.vanvuren@vanloman.com. Wij kijken graag met je mee!